بخش درمانگاه از 15 کلینیک فعال در صبح ها، 15 کلینیک فعال در عصرها و واحدهای نوار قلب یا ECG و نوار مغز یا EEGتشکیل شده است. سالیانه بیش از 85000 بزرگسال و 15000 کودک از مجموعه درمانگاههای مرکز، خدمات لازم را دریافت می دارند.
کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی موجود به شرح زیر می باشد:
- داخلی قلب اطفال
- غدد
- پزشک معتمد
- داخلی قلب بزرگسالان
- فیلم خوانی
- بارداری قلبی
- جراحی قلب
- تغذیه
- سنکوپ
- گوارش
- الکتروفیزیولوژی
- عفونی
- طب فیزیکی
- نارسایی قلب
- پیس میکر
- لیزر تراپی
- بیماریهای مادرزادی قلب
- بیهوشی
- مغز و اعصاب
- جراحی عروق
- پیشگیری و ارتقاء سلامت
-PT
- ریه
معاینه بالینی
ملاقات با پزشک معالج و همکاری با وی در قالب یک تیم، یکی از بهترین راههای مراقبت از سلامتی میباشد. بسیاری از عوامل خطر مهم (نظیر فشارخون بالا و کلسترول بالا) تنها به وسیله معاینات و آزمایشهای پزشکی تشخیص داده میشوند. شما هر چه زودتر یک بیماری را تشخیص داده و درمان آن را سریعتر آغاز نمایید، احتمال بیشتری دارد که از پیشرفت بیماری به مراحل خطرناکتر جلوگیری کنید. برای مثال، تشخیص به موقع پیشفشارخون یا پیشدیابت یک اعلانخطر در مورد این عوامل خطر (فشارخون بالا و دیابت) میباشند. وقتیکه شما درصدد کنترل یک عامل خطر هستید (برای مثال فعالیت جسمانی خودتان را به منظورکاهش دادن کلسترول افزایش دادهاید) احتمال اینکه سایر عوامل خطر نیزکنترل شوند، بسیار زیاد است. از تمام عوامل خطر موجود درسابقه پزشکی خود مثل فشارخون بالا، دیابت، سیگارکشیدن، خطرات ناشی از یائسگی، پیری، شیوهزندگی و رژیم ناسالم غذایی و عدم فعالیت جسمانی مطلع و آگاه باشید.
ارزیابی بیماریهای قلبی
اگر دارای هرگونه علامت بالینی هستیدکه ممکن است نشاندهنده یک بیماری قلبی باشد، (مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس، یا تپش قلب) بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. پزشک درباره سابقه پزشکی و علایم بالینی با شما گفتگو مینماید و سپس برای تشخیص اینکه چه چیزی باعث بروز این علایم شده است، شما را معاینه میکند. بسته به نتایج این معاینات، پزشک ممکن است بررسیهای بیشتری را به منظور تشخیص علت ناراحتی شما درخواست نماید. اگر شما اطلاعات پزشکی خوبی داشته باشید، حس بهتری درباره آزمایشات و معاینات خواهید داشت و همچنین به پرسشها پاسخ بهتری خواهید داد. همچنین اگر بتوانید جزئیات دقیقی درباره پرسشهای زیر به خاطر بیاورید، به خود و پزشکتان کمک زیادی کردهاید: چه موقع علایم بیماری را احساس میکنید؟ هر چند وقت یکبار این علایم عود میکنند؟ این علایم چه قدر طول میکشند.
سابقه پزشکی
در ویزیت اول، پزشک چند سوال کلی درباره سابقه پزشکیتان، از شما میپرسد. اگر شما بیماری خاصی را به وی گزارش کنید، پزشک سوالات خود را بر روی آن موضوع متمرکز خواهد نمود. در این قسمت یک طرح کلی از آنچه که در سابقه پزشکی مد نظر است، ارایه میدهیم:
پرسشهایی پیرامون شکایت و ناراحتی اصلی شما
پزشک میخواهد بداند که چه چیزی باعث شده است که نزد او مراجعه کنید. او پرسشهای خاصی را از شما میپرسد: این ناراحتی چگونه احساس میشود؟ ناراحتی چه موقعی روی میدهد؟ معمولا در هنگام انجام چه کاری این حالت به شما دست میدهد؟ و این ناراحتی چگونه رفع میشود؟ تا آنجاییکه میتوانید به پرسشهای پزشکتان دقیق و کامل پاسخ دهید. اطلاعات دیگری را که فکر میکنید مفید هستند به پزشکتان ارایه نمایید.
پرسشهایی پیرامون سابقه پزشکی شما
داشتن اطلاعات درباره سایر بیماریهای حال حاضر یا گذشته شما، کمک شایانی به کشف علل احتمالی علایم بیماری شما نموده و از انجام بسیاری از بررسیهای غیرضروری یا درمانهای نامناسب جلوگیری مینماید. ممکن است یادداشت نمودن در به خاطرآوردن بیماریها، اعمال جراحی یا بررسیهایی که قبلاً انجام دادهاید، به شما کمک کند. اگر به ملاقات پزشک جدیدی میروید، سوابق پزشکی و نتایج بررسیهای قبلی خودتان را جهت در اختیار قراردادن وی، به همراه داشته باشید. اگر پزشک شما را به پزشک دیگری ارجاع دهد، از پزشک ارجاع دهنده بخواهید که نتایج معاینه و بررسیهای خودش را نیز به شما بدهد تا در زمان ملاقات خود با پزشک جدید آنها را در اختیار وی قرار دهید.
داروها
بدون تردید پزشک میخواهد از تمام داروهایی که تاکنون مصرف نمودهاید، مطلع شود؛ لیستی از داروهایی که مصرف کرده و یا میکنید را به همراه میزان مصرف آنها (دوز مصرفی)، همراه خود به مطب ببرید. ذکر داروهای گیاهی و داروهای بدون نسخه نیز بسیار مهم میباشد، چون ممکن است با سایر داروها تداخل دارویی داشته باشند. همچنین حساسیتهای دارویی خود را حتماً به خاطر داشته و آنها را ذکر نمایید
سابقه خانوادگی
به پرسشهای مرتبط با سابقه پزشکی والدین، خواهر و برادران و کودکان خود، پاسخهایی دقیق بدهید. چنین اطلاعاتی ممکن است سرنخهایی درباره برخی از جنبههای وراثتی و میزان خطرکلی شما به پزشک ارایه نمایند
سبک زندگی
ارایه اطلاعات صحیح درباره برخی از عادتها همانند سیگار کشیدن، سو مصرف الکل، رژیم غذایی و فعالیت جسمانی به پزشک از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. برخی از این موارد ممکن است در توضیح یک علامت بالینی کمک کنند؛ برای نمونه کافئین باعث تپش نامنظم قلب در برخی از افراد میشود. از بازگوکردن عادتهای بد خود نزد پزشک، خجالت نکشید. شاید این اطلاعات بتوانند کمک زیادی به تشخیص بیماری و درمان موفق شما بکنند. همچنین ممکن است پزشک درباره محل کارتان و استرس ناشی از آن سوالاتی از شما بنماید.
سایر اعضای بدن
پزشک ممکن است به طور منظم سایر اعضای بدن شما را نیز بررسی نماید تا مطمئن گردد که چیزی را از قلم نینداخته است.
الکتروکاردیوگرافی
الکتروکاردیوگرافی یا گرفتن نوار قلب، روشی برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب از طریق ثبت سیر یک ایمپالس الکتریکی از منشا آن درگرهسینوسی-دهلیزی میباشد، که باعث انقباض قلب میشود . یک نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام نموداری است که نشاندهنده فعالیت الکتریکی هر ضربان قلب و نیز ریتم ضربانهای متوالی قلب میباشد.
الکتروکاردیوگرام
نوارقلب (ECG) روش بیخطر و ارزانقیمتی برای کسب برخی اطلاعات است: نوارقلب درباره ضربان و ریتم قلب به پزشک اطلاعات مفیدی میدهد. همچنین ECG ممکن است نشان دهد که آیا یک حمله قلبی رخ داده است یا خیر؟ و آیا در قلب مشکلات بالقوهای از نظر میزان خونرسانی به عضله قلب وجود دارد یا خیر؟ نوار قلب بررسی رایج و بدون دردی است.
نحوه گرفتن نوار قلب
شرایط خاصی برای گرفتن نوار قلب وجود ندارد، تنها کافی است که لباسهای راحتی پوشیده باشید تا به آسانی نوار قلبتان گرفته شود. ECG ممکن است در مطب پزشک یا در یک بیمارستان گرفته شود. برای گرفتن نوارقلب از شما خواسته میشود که بر روی میز معاینه بنشینید یا دراز بکشید. برای هدایت ایمپالس الکتریکی؛ الکترودها به قسمتهایی از بدن (سینه، مچ دست و پاها) وصل میشوند. برای اطمینان از برقراری اتصالی خوب بین پوست و الکترودها، که دارای یک قطعه برآمده چسبناک میباشند، تکنسین این قسمتها را تمیز میکند، برای مثال ممکن است موهای ناحیه سینه مردان تراشیده شده و یک ژل رسانا در محل مالیده شود. سپس تکنسین الکترودها را به بدن وصل میکند و اطلاعاتی را به دستگاه نوار قلب وارد میکند. در طول مدت گرفتن نوارقلب، شما چیزی احساس نمیکنید، گرفتن نوارقلب در حدود یک دقیقه یا کمتر طول میکشد. درطول گرفتن نوار قلب هیچ گونه انرژی الکتریکی وارد بدن شما نشده و خطر شوک الکتریکی وجود ندارد و ECG تنها فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت میکند.
نحوه تفسیر نتایج
در یک فرد سالم، ایمپالس الکتریکی یک ضربان قلب، مسیر متوالی و منظمی را طی میکند و الکترودهای قرارداده شده در قسمتهای مختلف بدن، این ایمپالس را در ECG ثبت میکنند. اصلیترین قسمت اطلاعات نوار قلب، تعداد ضربان قلب میباشد (که معمولاً از روی نبض نیز قابل اندازهگیری میباشد) اما در صورتیکه نبض نامنظم بوده یا لمس آن مشکل باشد، نوار قلب اطلاعات دقیقتری را ارایه مینماید. تعداد طبیعی ضربان قلب بین60 تا 100 ضربان در دقیقه میباشد.
ECG همچنین ریتم قلب را نیز نشان میدهد، که معمولا منظم است. نوار قلب حالت ضربان سریع قلب (تاکیکاردی) و همچنین ضربان آهسته قلب (برادیکاردی) را نشان میدهد. نوار قلب همچنین قادر است بلوک الکتریکی قلب را نشان دهد که باعث تغییر ریتم شده و ایجاد ریتم نامنظم در ECG میکند. هر نوع آریتمی (بینظمی در ریتم فعالیت قلبی) منجر به پیدایش یک نوع متمایز از الگوی تغییرات در نوار قلب میگردد.
علاوه براین، نوار قلب ممکن است نشان دهد که آیا شما در گذشته یک حمله قلبی داشتهاید یا خیر؟ چرا که بافت آسیب دیده عضله قلبی، ایمپالس الکتریکی را مانند بافتهای سالم از خود عبور نمیدهد. نوار قلب تقریباً نشان میدهد که آسیب در کجای بطن قلب صورت گرفته است. اغلب نوار قلب ممکن است یک حمله قلبی قدیمی را نشان دهد که شما حتی از وقوع آن هم خبر نداشتهاید. همچنین اگر در طول گرفتن نوارقلب، دچار حمله قلبی باشید، ممکن است نوار قلب آن را نشان دهد.
ممکن است یکی از اجزای موج ECG، تحت تاثیر میزان ناکافی خون یا اکسیژن در عضله قلب قرار بگیرد، به ویژه اگر نوارقلب در طی درد قفسه سینه گرفته شود. برای تعیین اینکه چرا این اتفاق رخ میدهد و تحت چه شرایطی این اتفاق روی میدهد، ممکن است ارزیابیهای بیشتری لازم باشند .
ECG درباره ناهنجاریهای ساختاری قلب، تاثیر داروها بر ریتم قلب و هدایت الکتریکی آن، فشارخون بالا، مشکلات کلیوی و یا مشکلات هورمونی که برروی الگوی موج الکتریکی قلب در مسیرهای خاص تاثیر میگذارند، اطلاعاتی به پزشک میدهد.گرچه یک نوار قلب طبیعی عدم وجود بیماریهای قلبی را نشان نمیدهد، ولی معمولا یافته اطمینان بخشی میباشد. همچنین، اگر فرد دچار مشکل قلبی باشد، ECG ممکن است سرنخهایی را ارایه کند که نشان میدهند برای تعیین و مشخص کردن ابعاد بیماری قلبی انجام چه نوع بررسیهایی ضروری است.
هولترمونیتورینگ (Holter Monitoring)
از آنجاییکه یک نوار قلب معمولی تنها زمان کوتاهی (6 ثانیه) از فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند، لذا ثبت مداوم 24 ساعته یا بیشتر فعالیت الکتریکیقلب، ممکن است در تشخیص تغییرات ضربان و ریتم قلب مفیدتر باشد. به منظور انجام این نوع ECG مداوم سیار از دستگاهی به نام هولترمونیتور استفاده میشود که انرژی آن از باتری تامین میشود. این دستگاه به اندازه یک جلد کتاب کوچک است، این دستگاه قابل حمل بوده و میتوان آنرا به دور مچ دست یا کمر بست. هولترمونیتور از طریق سیمهایی که از زیر لباسها رد میشوند، به الکترودهای موجود در سینه بیمار وصل میشود. استفاده از هولترمونیتور دردی ندارد. بهتر است قبل از رفتن به نزد پزشک، حمام کنید یا دوش بگیرید، چون نباید دستگاه هولترمونیتور خیس شود. تکنسین، پوستتان را همانند روشی که در مورد ECG گفته شد، آماده میکند. ممکن است حداقل یک الکترود با لید مخصوص و با استفاده از چسب به بدن چسبانده شود تا احیانا با حرکت شما الکترود از سرجای خود تکان نخورد. از هولترمونیتور معمولاً به مدت 24 تا 48 ساعت استفاده میشود که بالطبع شامل زمان خوابیدن شما هم میشود. همچنین ممکن است از شما خواسته شودکه وقایع معمولی زندگی روزمره خود را ثبت کنید، برای مثال از شما پرسش میشود که به هنگام وقوع علایم مشغول انجام چه کاری بودید، و این علایم را چگونه و در چه اوقاتی تجربه کردید. برای کسب اطلاعات بیشتر، هر ضربان قلب ثبت و تجزیه و تحلیل خواهد شد.
بعد از اتمام مدت مقرر استفاده از هولترمونیتور، به نزد پزشک باز میگردید تا دستگاه را از روی بدنتان بازکند. برداشتن الکترودها ممکن است همانند بازکردن بانداژ اندکی آزار دهنده باشد. اطلاعات ثبت شده بر روی دستگاه هولترمونیتور تجزیه و تحلیل میشود و روابط احتمالی بین زمان احساس علایم غیرطبیعی با وقایع ثبت شده در هولترمونیتور، کشف میشوند.
روشهای ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز
برخی تستها فعالیت الکتریکی مغز را بررسی میکنند:
• نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند. الکترودها بر روی پوست سر قرار داده شده و ایمپالسهای الکتریکی مغز را انتقال میدهند تا بر روی یک کاغذ مخصوص ثبت شود. شدت، مدت، فرکانس و موقعیت ایمپالسها اطلاعاتی را درباره فعالیت مغز فراهم میکنند.
• تستهای پاسخ تحریکی (Evoked response tests)، روشهایی برای اندازهگیری توانایی مغز در پردازش و پاسخ به محرکهای محیطی میباشند. الکترودهای موجود بر روی پوست سر، پاسخ مغز را منتقل میکنند. برای تحریک ایجاد یک پاسخ بینایی، پزشک نور را در چشم میتاباند. برای پاسخ شنوایی، صدایی به گوش میفرستد. برای پاسخ بدنی، یک عصب در بازو یا پا بصورت الکتریکی تحریک میشود. با بررسی این پاسخها، نواحی غیرطبیعی در مغز مشخص میشوند.